Một số loại khác Danh_sách_ARN

Các ARN không có mã di truyền gồm rất nhiều dạng, dưới đây chỉ giới thiệu một số dạng đáng chú ý hơn cả.[7]

  • Các ARN nhân nhỏ (snRNA) gồm các loại ARN ở trong nhân tế bào, kích thước nhỏ chỉ khoảng 150 ribônuclêôtit, đã được chứng minh là tham gia vào quá trình tổng hợp prôtêin. Phân tử snARN là thành phần của thể cắt nối (spliceosome) tham gia quá trình xử lý mARN sơ khai (pre-mRNA) thành mARN trưởng thành ở tế bào nhân thực. Chúng còn tham gia vào việc điều hoà enzym ARN pôlymêraza II và một số yếu tố phiên mã khác và trong việc duy trì telomere (tê-lô-me) ở đầu mút nhiễm sắc thể.
  • ARN điều hoà (regulatory RNA) gồm một số loại ARN có liên quan đến biểu hiện gen, bao gồm ARN siêu nhỏ (micro RNA), ARN can thiệp (small interfering RNA, viết tắt: siRNA) và ARN đối nghĩa (antisense RNA, viết tắt: aRNA).

- miRNA (ARN siêu nhỏ) chỉ gồm khoảng 20 ribônuclêôtit ở sinh vật nhân thực, với sự trợ giúp của các enzym riêng, có thể phá huỷ mARN mà nó bổ sung, từ đó ngăn chặn mARN đang được dịch mã hoặc làm mARN chóng bị phân giải hơn so với "tuổi thọ" vốn có.

- siRNA (ARN can thiệp) chỉ gồm khoảng 25 ribônuclêôtit, thường được sinh ra do tác động của virus. Chúng có chức năng tương tự như miRNA điều chỉnh hoạt động của mARN tương thích.

- tmRNA (transfer-messenger RNA) hay ARN truyền tin giải cứu, chỉ thấy ở vi khuẩn. Đây là nhóm các phân tử ARN có thể "đánh dấu" (tag) prôtêin được dịch từ các mARN nào bị mất mã kết thúc (stop codon), nhờ đó ngăn cản sớm ribôxôm bị "kẹt" trong dịch mã, nếu không sẽ tạo nên các chuỗi pôlypeptit bị lỗi.

- Ribôzym (ribozyme) hay ARN enzym là nhóm các ARN độc đáo có khả năng hoạt động như một enzym xúc tác sinh học. Chúng đặc trưng bởi một vị trí hoạt động và một vị trí gắn kết với cơ chất tương thích, ngoài ra còn có vị trí liên kết với đồng yếu tố (cofactor) thường là ion kim loại. Một trong những ribozyme đầu tiên được phát hiện là RNase P có bản chất là ARN nhưng lại có chức năng ribonuclease, tham gia tổng hợp nên các phân tử tARN từ các ARN sơ khai. Chính sự phát hiện ra nhóm ribôzym đã đặt ra giả thuyết ARN xuất hiện trước ADN trong lịch sử phát sinh sự sống.[2][3]

  • ARN kép (double-stranded RNA, viết tắt: dsRNA) có cấu trúc hai mạch tương tự như ADN (hình 2). Chúng là một ngoại lệ về cấu trúc của ARN và là vật liệu di truyền gốc của một số virus.[8]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Danh_sách_ARN http://www.landesbioscience.com/journals/rna/abstr... http://www.nature.com/nrg/journal/v17/n4/abs/nrg.2... //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1201340 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC125535 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC146959 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1559912 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1796607 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2211404 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2724769 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC34270